Pomniki i Tablice
- koncepcja upamiętnienia obecności Jana Pawła II na pl. Piłsudskiego w Warszawie
Plac Piłsudskiego w swojej historii i usytuowaniu w mieście predestynowany jest do pełnienia roli agory narodowej - forum o szczególnych i ważnych wartościach kulturowych - miejsca gdzie odbywają się najwyższej narodowej rangi uroczystości państwowe i religijne.
Agora narodowa - forum na którym istnieją już ważne historyczne pomniki i na którym pojawić się mogą w przyszłości następne formy upamiętniające wielkie zdarzenia i wielkich ludzi historii Polski.
Agora narodowa z racji swych zadań winna być odseparowana od pejzażu, kolorytu i ruchu normalnej, handlowej ulicy. Musi posiadać godne tło architektury otaczającej, która nie tylko oddzieli go od ruchliwego otoczenia miasta, ale także potrafi dać należytą oprawę dla sacrum i profanum na placu.
Ukształtowanie planu i jego otoczenia proponowane przez autorów ma zapewnić wszystkie te wymagania. Budynki otaczające plac powinny zawierać ważne urzędy państwowe i międzynarodowe. Proponowana przez autorów zabudowa zawiera około 20 tys. m2 brutto w czterech proponowanych obiektach. Budynki projektowane obsłużone będą dużym parkingiem podziemnym, znajdującym się również pod placem. Parking ten winien być powiązany również ze wszystkimi innymi obiektami wokół placu jak Pałac Saski i Pałac Brühla. Autorzy proponują przestrzeń placu zgodną ze skalą Warszawy, wymogami i potrzebami skali ludzkiej (100m x 100m). Podłoga placu została ukształtowana w taki sposób by ułatwić wszystkie manifestacje wojskowe. Autorzy proponują ukształtowanie specjalne - kontynuacje wielkiej narodowej osi na wschód między istniejącymi budynkami, obok Hotelu Europejskiego do Krakowskiego Przedmieścia na skwer po wschodniej stronie ulicy. Wielka Oś Saska miałaby godne zamknięcie adekwatne do jej znaczenia, zakończone obecnością na Krakowskim Przedmieściu. Ukształtowanie tej części osi jest przestrzenią pieszo-jezdną i zawiera elementy rzeźbiarskie i małą architekturę związaną z historią państwa. Jest to istotny moment wprowadzenia Osi Saskiej na Krakowskie Przedmieście i powiązania otwartej przestrzeni publicznej - placu Piłsudskiego z tą ulicą. Autorzy przenoszą w bezpośredni rejon placu pomnik Marszałka Piłsudskiego tak by był w nim obecny i widoczny wraz z projektowanym monumentem "Ducha Świętego".
Założenia projektu pomnika "Ducha Świętego"
Forma:
Biskupią laskę i papieski kij pasterski otrzymują najwyżsi kapłani tuż po ceremonii święceń podczas liturgii sakry. Pastorał to ważny atrybut władzy boskiej i kapłańskiej. Znajdujemy na to wiele potwierdzeń w Piśmie Świętym: (...)"Twój kij i Twoja laska są tym, co mnie pociesza", zwraca się psalmista do Boga. (Ps 23,4). Również i Mojżesz sprawia w Egipcie wiele cudów przez podniesienie laski (Wj 9,23;10,13 i in.). Zaś laska jego brata, Aarona, okrywa się zielenią, zakwita i wydaje dojrzałe migdały (Lb17,23).
Pastorał, którego symboliczne uderzenie wtóruje słowom Jana Pawła II wzywającym Ducha Świętego, by TEN odnowił "oblicze tej ziemi", to najbardziej czytelny skrót tego, co stało się na Pl. Zwycięstwa w 1979 roku.
Jednak pomnik nie tylko powinien nawiązywać do końcowych, pamiętnych słów, ale także do wcześniejszych z tej samej homilii. Jan Paweł II powiedział wtedy, że dzieje narodu składają się z pojedynczych losów człowieczych. Są one nierozerwalnie wkomponowane, w tysiącletnią historię Polski związaną z historią chrześcijańskiej Europy. Cytuję: "Nie sposób zrozumieć dziejów narodu polskiego, tej wielkiej 1000-letniej wspólnoty, która tak głęboko stanowi o mnie i o każdym z nas - bez Chrystusa."
Monument powinien też zwracać uwagę na to, że papież był nie tylko wielkim, uniwersalnym człowiekiem, ale również przywódcą duchowym Kościoła Powszechnego, bliski ludziom wielu narodów. Wielkość i uniwersalizm postaci zobowiązuje do tego, by obok symboliki pobudzającej naszą dumę narodową uwypuklał te wydarzenia z historii Polski, które miały decydujący wpływ na dzieje narodów Europy i świata.
Reasumując:
Pozostający w tym miejscu "na zawsze" pomnik powinien być zrozumiały dla wszystkich współczesnych, uczyć historii i tego, co się tu wydarzyło - także tych, którzy po nas nastąpią.
Dowód:
Monument jest częścią założenia architektonicznego i składa się z dwu "segmentów":
• Podziemnego muzeum - rodzaju NARODOWEGO SANKTUARIUM. To rotunda o średnicy 15 m. Znalazłaby się w niej stała ekspozycja opowiadająca o Karolu Wojtyle - synu polskiej ziemi, który został papieżem. Opowieść o historii jego - Ośmiu papieskich pielgrzymek do Polski. Można by z bliska obejrzeć fotogramy płaskorzeźb zdobiących nadziemną część pomnika. Poznać dzieje Polski, o których one opowiadają. Przysiąść na chwilę, by się zadumać i posłuchać (z taśmy), którejś z licznych homilii Ojca Świętego.
• Nad ziemią znajduje się to, co zwykliśmy nazywać pomnikiem, czyli monumentalna rzeźba. Centrum założenia rzeźbiarskiego stanowi 16-metrowy "PASTORAŁ" Jana Pawła II, na którym przysiadł ogromny GOŁĄB, symbolizujący Ducha Świętego. Ów Pastorał jest "wbity" w spękaną ziemię. Jest to płyta o wymiarach 10 x 10 wyniesiona ok. 25cm ponad poziom podłogi placu, wykonana ze szlachetnego polskiego granitu (Michałowice), a spękania są wypełnione szkłem. Przez nie w dzień wpada światło do części muzealnej, zaś w nocy silne lasery będą podświetlać rzeźbę. Po obrzeżach okręgu - tekst przywołujący na pamięć historyczne zdarzenie, któremu poświęcony jest pomnik. Zatem owo spękanie jest dachem podziemnej części i jednocześnie podstawą części naziemnej. Od tego miejsca zaczyna się coś w rodzaju "Kolumny Trajana" o średnicy 1,30 m. Przez 12 m ku górze zdobią ją duże półokrągłe płaskorzeźby. Są to sceny z dziejów naszego narodu. Jest ich 8 - tyle, ile razy pielgrzymował do Polski Ojciec Święty, plus jedna, tzw. "O". Rzeźby - są to brązowe monumenty wysokie około 1,70 m, które spiralnie pną się ku górze. Nad kolumną góruje 4-metrowy krzyż z Chrystusem - wierna kopia tego z PASTORAŁU. Na prawym ramieniu przysiadł GOŁĄB - symbol Ducha Świętego.
• Kolejne płaskorzeźby przedstawiają:
- 1. Scena 0 - Chrzest Chrystusa - Chrzest Polski. Włączenie nas w dzieje Europy i Świata,
2. Scena I - nawiązuje do Zjazdu Gnieźnieńskiego. Pierwsze otwarcie Polski na Zachód.
3. Scena II - nawiązuje do Św. Stanisława, który kładzie życie w obronie rycerstwa polskiego. Zostaje pierwszym polskim męczennikiem, świętym i Patronem Polski.
4. Scena III - nawiązuje do Unii Lubelskiej. Polska pomostem mędzy wschodem a zachodem.
5. Scena IV - nawiązuje do Potopu Szwedzkiego - Obrona Jasnej Góry. Rola pojedynczego człowieka w historii narodu. Prapoczątek Maryjności Polski.
6. Scena V - nawiązuje do Odsieczy Wiedeńskiej, która zatrzymała pochód hord tatarskich w głąb Europy. Uważana jest za jedną z najważniejszych bitew w dziejach naszego kontynentu.
7. Scena VI - nawiązuje do Bitwy Warszawskiej - inaczej znanej Cudem nad Wisłą. Zatrzymaliśmy pochód Rosji sowieckiej w głąb Europy. Tym samym uchroniliśmy ją i świat od komunizmu.
8. Scena VII - nawiązuje do II wojny światowej. Męczeństwo narodów wpisane w losy pojedynczego człowieka symbolizuje ofiara życia za drugiego człowieka - Ojca Maksymiliana Marii Kolbe.
9. Scena VIII - nawiązuje do "Solidarności". Ruch zapoczątkował odrodzenie Polski oraz narodów środkowej i wschodniej Europy.
Pomnik nie zakłóca w niczym dotychczasowej symboliki Placu Piłsudskiego, który jest miejscem Pamięci Narodowej i jest dodatkowym uzupełnieniem treści, które z tego miejsca ku nam płyną.
Skład zespołu autorskiego:
1. Wiesław Bartłomiej Biełyszew (architekt)
2. Dorota Dziekiewicz - Pilich (artysta rzeźbiarz)
3. Andrzej Skopiński (architekt)
4. Piotr Obłękowski (architekt)
5. Arkadiusz Chrulski (architekt)
6. Agnieszka Kowalska (architekt)
|
